คนแก่เบื่ออาหาร! ปัญหาโลกแตกของคนดูแลผู้สูงอายุ
คนแก่เบื่ออาหาร...คือหนึ่งในปัญหาที่คนดูแลผู้สูงอายุหลายคนถึงกับต้องกุมขมับกับการสรรหาอาหารหลากหลายรสชาติที่คาดว่าจะถูกปากถูกใจผู้สูงอายุ แต่ปริมาณอาหารที่เข้าสู่ร่างกายกลับน้อยลงจนเกิดความกังวลใจต่อสุขภาพร่างกายของผู้สูงอายุที่อยู่ในการดูแล แล้วสาเหตุของอาการเบื่ออาหารในผู้สูงอายุเกิดจากอะไร? จะมีวิธีการแก้ไขปัญหาเหล่านี้ได้อย่างไรบ้าง? สินมั่นคงประกันสุขภาพมีข้อมูลมาบอกต่อค่ะ
ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร มีสาเหตุจากอะไร?
ปัญหาการเบื่ออาหารในผู้สูงอายุ มักมาจากหลายสาเหตุด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็น
1. ปัญหาด้านร่างกาย
- ประสาทการรับรสและรู้กลิ่นมีประสิทธิภาพในการทำงานลดลง ทำให้ผู้สูงอายุในวัย 60 ปีขึ้นไป รู้สึกว่า อาหารไม่อร่อย ไม่มีรสชาติ และเบื่ออาหาร
- สุขภาพเหงือกและฟันไม่แข็งแรง เช่น ฟันหลุดร่วง เหงือกร่น หรือปัญหาฟันปลอมหลวม ทำให้เคี้ยวอาหารลำบาก และกินอาหารได้น้อยลง ผู้ดูแลควรพาไปพบแพทย์ทุกๆ 6 เดือน เพื่อตรวจรักษาสุขภาพของช่องปากอยู่เป็นประจำ
- ระบบย่อยอาหารทำงานช้าลง การบีบและคลายตัวของกระเพาะอาหารและลำไส้ทำงานไม่ปกติ ย่อยอาหารได้ไม่ดี มีอาหารตกค้างในกระเพาะและลำไส้ทำให้ท้องผูก รวมถึงต่อมน้ำลายผลิตน้ำลายได้น้อยลง เมื่อเคี้ยวอาหารจะฝืดคอ เพราะความชื้นในปากน้อย ส่งผลให้ผู้สูงอายุกลืนอาหารลำบาก จนอาจสำลักอาหารและน้ำอยู่บ่อยครั้ง
- ร่างกายไม่แข็งแรงเหมือนก่อน บางคนมีอาการมือสั่นหรือกล้ามเนื้อขาไม่แข็งแรง เดินได้ไม่คล่องแคล่ว ไม่สามารถออกไปหาซื้อของกินได้ด้วยตัวเอง หรือหากมีอาการสั่นมากก็อาจตักอาหารได้ไม่สะดวก ทำให้ความอยากกินอาหารลดลงไปด้วย
- เกิดจากโรคเรื้อรังต่างๆ ที่เป็นอยู่ โดยเฉพาะอัมพฤกษ์ อัมพาต ผู้สูงอายุที่เป็นโรคนี้มักกินอาหารได้ยาก เคี้ยวยาก กลืนยาก ทำให้การกินอาหารเป็นเรื่องยากลำบาก จนทำให้ไม่อยากอาหาร
2. ปัญหาด้านจิตใจ
อีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร นั่นคือ ความเครียด อาการซึมเศร้า หรืออาการน้อยใจจากการไม่ได้รับความสนใจจากคนในครอบครัวและต้องกินอาหารคนเดียว อาการเหล่านี้ทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกไม่อยากอาหาร และกินอาหารได้น้อยลง
3. ปัญหาด้านอื่นๆ
- ผลข้างเคียงจากยา เนื่องจากการกินยาบางชนิดมีผลทำให้การรับรส และกลิ่นเปลี่ยนไป เช่น ยาโรคความดันโลหิตสูง ยาโรคหัวใจ
- ผลกระทบจากสภาพอากาศ เพราะอากาศที่ร้อนอบอ้าว หรือความชื้นจากฝน อาจทำให้รู้สึกอึดอัด หงุดหงิด และไม่อยากอาหาร
แก้ปัญหาผู้สูงอายุเบื่ออาหาร
แนวทางแก้ไขปัญหาสำหรับผู้สูงอายุที่มีอาการเบื่ออาหาร สามารถปฏิบัติได้ดังต่อไปนี้
1. จัดเตรียมอาหารสำหรับผู้สูงอายุ
การจัดเตรียมอาหารให้ผู้สูงอายุ เป็นสิ่งที่คนในครอบครัวหรือผู้ดูแลควรให้ความสำคัญเป็นอย่างมาก โดยมีแนวทางในการจัดเตรียมดังนี้
- เพิ่มรสเปรี้ยวในอาหาร ทำให้รู้สึกสดชื่นเมื่อรับประทานเข้าไป
- อย่าเน้นรสชาติที่หวานจัดหรือเค็มจนเกินไป เพราะเป็นสาเหตุทำให้เกิดโรคตามมา เช่น โรคเบาหวาน โรคไต
- จัดอาหารให้ครบ 5 หมู่ และมีสารอาหารครบถ้วน
- อาหารที่กินควรมีความอ่อนนุ่ม ดัดแปลงเมนูอาหารให้เคี้ยวง่ายขึ้น เช่น จากเนื้อสัตว์ที่เป็นชิ้น ๆ ก็เปลี่ยนมาเป็นเนื้อสัตว์สับละเอียดหรือเป็นชิ้นเล็ก ๆ หรือจากกินผักสด เปลี่ยนมาเป็นผักต้มซึ่งย่อยง่ายกว่า และไม่ทำให้เกิดแก๊สในกระเพาะอาหารจนท้องอืด
- ในแต่ละมื้อควรมีอาหารประเภทน้ำ เช่น น้ำซุป น้ำแกงต่าง ๆ เพื่อช่วยหล่อลื่นหลอดอาหาร กลืนอาหารได้ง่ายขึ้น
- ปรับเปลี่ยนให้กินอาหารมื้อเล็ก ๆ แบ่งเป็น 4-5 มื้อต่อวัน แทนอาหารจานใหญ่หรือมื้อใหญ่
- ใช้เครื่องเทศหรือสมุนไพรในการทำอาหาร เพื่อกระตุ้นความอยากอาหารให้ผู้สูงอายุ เช่น แกงขี้เหล็ก แกงป่า ไก่ผัดขิง
- กินเนื้อสัตว์ที่ย่อยง่าย เช่น เนื้อปลา หรือเนื้อไก่ส่วนที่ไม่ติดมัน
- เมนูอาหารไม่ควรจำเจ ควรมีความหลากหลาย ทั้งต้ม ผัด แกง แต่อาหารที่ปรุงก็ไม่ควรมีความมันมากจนเกินไป เช่น ของทอด หรือแกงกะทิ
- ควรเป็นอาหารที่มีโปรตีนสูง มีไขมันและพลังงานต่ำ เพราะอาจทำให้ผู้สูงอายุได้รับพลังงานเกินความต้องการของร่างกาย กลายเป็นแหล่งสะสมไขมัน ทำให้อ้วน ซึ่งเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรังอื่นๆ
2. จัดการกับความเครียดของผู้สูงอายุ
ปัญหาความเครียดเป็นปัจจัยอีกอย่างหนึ่งที่ทำให้ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร โดยครอบครัวสามารถช่วยกันแก้ไขปัญหาเหล่านี้ได้โดย
- การเข้าไปพูดคุยและทำกิจกรรมร่วมกับผู้สูงอายุ เพื่อให้ผู้สูงอายุไม่เครียดและรู้สึกผ่อนคลาย
- จัดสรรเวลามากินอาหารกับผู้สูงอายุบ่อย ๆ พร้อมหน้าพร้อมตากันทั้งครอบครัว เพื่อให้ผู้สูงอายุไม่รู้สึกเหงาที่ต้องกินอาหารคนเดียว
- จัดพื้นที่ที่ผู้สูงอายุอยู่อาศัย ให้อากาศถ่ายเทสะดวก ไม่ร้อนอบอ้าว เสื้อผ้าที่ผู้สูงอายุใส่ ควรเบาบาง ใส่สบาย ไม่อึดอัด
- ชักชวนให้ออกกำลังกาย หรือทำกิจกรรมต่าง ๆ ช่วยกระตุ้นความยากอาหารและกระตุ้นการขับถ่าย
- หากมีสัญญาณของอาการป่วยด้วยโรคซึมเศร้าในผู้สูงอายุ ควรปรึกษาแพทย์ หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับการรักษา
- คนในครอบครัวหรือผู้ดูแลควรสังเกตอย่างใกล้ชิด หากผู้สูงอายุมีอาการเบื่ออาหารที่ผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์ โดยนำยาทุกตัวที่ผู้สูงอายุใช้อยู่ให้แพทย์ดู เพื่อที่แพทย์จะได้หาแนวทางการรักษาที่ถูกต้อง
การดูแลผู้สูงอายุให้มีสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจให้แข็งแรงเป็นสิ่งจำเป็นที่ทุกคนในครอบครัวต้องร่วมมือกัน ทั้งมอบความรักและความเอาใจใส่ในการใช้ชีวิตประจำวันอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้บั้นปลายชีวิตของผู้สูงอายุสามารถดำเนินต่อไปได้อย่างเป็นปกติสุข
ไม่มีความคิดเห็น: